Z okazji Dnia Chorych na Padaczkę chcemy zwrócić uwagę na problem, który dotyka wielu ludzi na całym świecie, a wciąż bywa niedostatecznie rozumiany. Padaczka (epilepsja) to zespół zaburzeń neurologicznych związany z nieprawidłowymi wyładowaniami w mózgu, czego efektem są epizody zwane napadami padaczkowymi. Każdy z nas może stać się świadkiem napadu padaczkowego, a właściwa reakcja bywa kluczowa dla bezpieczeństwa chorego. Przyjrzyjmy się zatem najczęstszym mitom i prawdom na ten temat.

MIT: Migające światła zawsze wywołują napady u chorych na padaczkę

To często powielany stereotyp kojarzony z tzw. napadami fotogennymi (wywoływanymi przez bodźce wzrokowe). Prawda jest jednak taka, że:

• Fotostymulacja (migające, jaskrawe światła) wywołuje napady jedynie u osób z padaczką fotowrażliwą, co stanowi niewielki odsetek wszystkich rodzajów padaczki.

• Owszem, niektóre rodzaje migotania (np. o częstotliwości zbliżonej do 15–25 Hz) są bardziej ryzykowne, ale zdecydowana większość osób z padaczką nie doznaje napadów od samego kontaktu z migającym światłem.

  
  

MIT: Podczas napadu padaczkowego należy włożyć choremu coś pomiędzy zęby

To jeden z najbardziej szkodliwych mitów, który nierzadko prowadzi do poważnych urazów.

• Wkładanie przedmiotów albo palców pomiędzy zęby może spowodować połknięcie ciała obcego, uszkodzenia jamy ustnej i zębów, a nawet zagrozić drożności dróg oddechowych.

• Zamiast tego należy zabezpieczyć otoczenie, by chory nie doznał urazów (odsunąć meble, ostre przedmioty), a po zakończeniu fazy drgawkowej ułożyć go w pozycji bocznej ustalonej, która pomaga w utrzymaniu drożności dróg oddechowych.

PRAWDA: Jeden napad padaczkowy nie jest równoznaczny z rozpoznaniem padaczki

Wielu osobom pojedynczy napad kojarzy się od razu z długotrwałym leczeniem i dożywotnimi ograniczeniami. To nie zawsze prawda.

• Padaczkę rozpoznaje się wtedy, gdy napady wystąpią minimum dwukrotnie, z wyjątkiem sytuacji gdy istnieją wyraźne czynniki świadczące o wysokim ryzyku ich występowania w przyszłości.

• Zdarzają się napady wywoływane konkretnym, jednorazowym czynnikiem, który udało się wyeliminować. U wielu osób po pierwszym napadzie padaczkowym nigdy już nie dojdzie do kolejnego i nie ma potrzeby włączania leków przeciwpaczkowych.

MIT: Napad padaczki to wyłącznie drgawki z utratą przytomności

Często padaczkę utożsamiamy z tzw. napadami toniczno-klonicznymi, kiedy dochodzi do intensywnych drgawek i utraty przytomności. Rzeczywistość jest jednak bardziej złożona.

• Istnieją napady częściowe (ogniskowe), które mogą przebiegać przy zachowanej świadomości, np. jako krótkie epizody powtarzalnych ruchów jednej kończyny czy kącika ust.

• Napady nieświadomości (absence seizures) często wyglądają jak krótkotrwałe wyłączenie, bez gwałtownych ruchów czy upadku.

Zrozumienie, że napady mogą przybierać różne formy, ułatwia rozpoznanie padaczki i właściwe wsparcie osoby doświadczającej napadu. Jeśli masz wątpliwości, czy to, co obserwujesz, jest napadem, nagraj zdarzenie i pokaż lekarzowi.

MIT: Padaczka lekooporna nie może być kontrolowana za pomocą leków

Termin padaczka lekooporna dotyczy sytuacji, w której dwa odpowiednio dobrane i stosowane leki przeciwpadaczkowe nie przynoszą kontroli napadów.

• Nie oznacza to jednak, że stan pacjenta jest nie do opanowania lekami. Istnieje wiele różnych preparatów, a także różnych schematów leczenia skojarzonego, które można przetestować, zanim dojdzie się do optymalnego rozwiązania.

• Nierzadko potrzeba czasu i cierpliwości, by dobrać właściwe leczenie. Ważne jest monitorowanie efektów terapii (prowadzenie dzienniczka napadów) i regularny kontakt z lekarzem.

• Oprócz leków dostępne są też metody takie jak stymulacja nerwu błędnego, dieta ketogenna czy w wybranych przypadkach leczenie chirurgiczne, co zwiększa szansę na złagodzenie lub ustąpienie napadów.

PRAWDA: Po pierwszorazowym napadzie padaczki należy zawsze zasięgnąć pomocy medycznej, nawet jeśli napad trwał bardzo krótko

Pierwszy epizod padaczkowy zawsze wymaga diagnostyki. Może być sygnałem różnych zaburzeń – od łagodnych i łatwych do wyeliminowania po poważniejsze problemy neurologiczne.

• Niekiedy pierwszy napad bywa jednorazowym incydentem, wywołanym przez czynniki takie jak brak snu, odwodnienie, wysoka gorączka czy stres.

• Specjalistyczna diagnoza (EEG, badania obrazowe, konsultacje lekarskie) pozwala podjąć właściwe decyzje terapeutyczne i profilaktyczne.

• Podjęcie szczegółowej diagnostyki po wystąpieniu napadu może uratować życie!

Dlaczego warto wiedzieć więcej o padaczce?

• Świadomość ratuje zdrowie i życie
  Każdy z nas może być świadkiem napadu padaczkowego. Posiadając rzetelną wiedzę, łatwiej udzielić prawidłowej pomocy i uniknąć szkodliwych zachowań (takich jak wkładanie czegokolwiek pomiędzy zęby).

• Walczmy z mitami
  Padaczka jest jednym z częstszych schorzeń neurologicznych, a mimo to krąży wokół niej mnóstwo nieporozumień i stereotypów, które często prowadzą do niepotrzebnego lęku i stygmatyzacji.

• Wsparcie społeczne
  Zrozumienie istoty choroby i jej wpływu na codzienne funkcjonowanie chorego pozwala nam lepiej wspierać osoby z padaczką w szkole, w pracy, w rodzinie czy w szerszym gronie społecznym.